Referentieniveaus

 

Op dit moment werkt de begeleidingsdienst voor vrijescholen met de deelnemende scholen aan het invoeren van de referentieniveaus in de taal- en rekenleerlijnen.

Daarnaast wordt er gewerkt aan het invoeren van deze niveaus in Volglijn; het digitale LOVS voor de vrijescholen

Beste schoolleiders en bestuurders,

Graag willen we u informeren wat we als Begeleidingsdienst voor vrijescholen aan het doen zijn om de referentieniveaus te ontwikkelen en implementeren in het vrijeschoolonderwijs. Herkenbaar is dat op scholen het begrip referentieniveau ingang vindt. Onze adviseurs worden de laatste tijd regelmatig aangesproken op deze niveaus en wat ze voor het onderwijs betekenen.

Vooralsnog zijn de meeste scholen niet direct actief op het gebied van het oriënteren op deze niveaus. Veel leerkrachten weten nog niet wat de inhoud van deze niveaus voor het onderwijs betekent. We vormen als vrijeschool daar geen uitzondering op in het hele onderwijsveld.

Even in het kort: Wat zijn eigenlijk referentieniveaus?

Referentieniveaus bevatten beschrijvingen van kennis en vaardigheden die leraren houvast moeten gaan bieden voor het bepalen, volgen en stimuleren van de ontwikkeling van leerlingen op het gebied van taal en rekenen. Het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap heeft de referentieniveaus laten ontwikkelen met de bedoeling een samenhangend curriculum voor taal en rekenen te creëren zowel binnen de onderwijssectoren als over de sectoren heen, en de taal- en rekenprestaties van leerlingen te verbeteren.

In 2007 heeft het Ministerie van OCW de expertgroep Doorlopende Leerlijnen Taal en Rekenen

ingesteld. Deze expertgroep heeft de referentieniveaus geformuleerd: een systematische

beschrijving van wat leerlingen in de verschillende fasen van het onderwijs moeten kennen en

kunnen. De commissie heeft niveaus beschreven voor vier momenten in de schoolloopbaan: op

de leeftijd van 12, 16 en 18 jaar moeten voldoen, de fundamentele niveaus (F). Voor leerlingen die meer aan kunnen zijn er streefniveaus geformuleerd (S).

Niveau 2F is aangeduid als het niveau waaraan elke Nederlander zou moeten voldoen. Het beheersen van de basiskennis en basisvaardigheden bij dit 2F-niveau zijn voorwaarden om als burger in de samenleving te kunnen functioneren.

De referentieniveaus beschrijven welke basiskennis en -vaardigheden leerlingen moeten beheersen

voor taal en rekenen. Er zijn vier fundamentele niveaus en vier streefniveaus, 1F t/m 4F en 1S

t/m 4S, over alle onderwijssectoren heen: primair, speciaal en voortgezet en middelbaar

beroepsonderwijs. Tussen de vier niveaus is sprake van overgangen of drempels. Dit zijn de

overstappen die leerlingen maken binnen hun schoolloopbaan.

Voor het primair onderwijs worden twee beheersingsniveaus onderscheiden: het fundamentele

niveau 1F en het hogere streefniveau 1S. (Inmiddels wordt echter ook al gesproken over een F- en een S+ niveau)

Op 1 augustus 2010 is de Wet op het primair onderwijs (WPO) en de Wet op de expertisecentra

(WEC) aangepast, zodat scholen voor hun taal- en rekenonderwijs, naast de huidige kerndoelen,

ook de referentieniveaus Nederlandse taal en rekenen als uitgangspunt voor de inrichting van

het onderwijs moeten nemen. Dat betekent dat de vrijescholen hun curriculum moeten gaan aanpassen op deze referentieniveaus

Voor het voortgezet speciaal onderwijs zullen de referentieniveaus nog worden vastgesteld in het

kader van de wetgeving kwaliteit (v)so. Deze wetgeving zal naar verwachting per 1 augustus

2013 in werking treden en heeft tot doel de opbrengsten van het (v)so te verbeteren. De

referentieniveaus kunnen daar een bijdrage aan leveren.

Op het moment is het zo dat scholen aan moeten kunnen tonen dat ze zich bezig houden, zich oriënteren op deze referentieniveaus. In Augustus 2012 wordt er van de scholen verwacht dat het werken met referentieniveaus een feit is. In de twee jaren daarop zullen de toetsen daarop aangepast worden en ook het inspectiekaders zullen worden aangepast. Kortom in augustus 2014 is deze verandering een feit.

Op dit moment zijn er nog veel onduidelijkheden over de uiteindelijke uitwerking.

De Begeleidingsdienst voor vrijescholen zal, wat betreft het oriënteren en implementeren van de referentieniveaus, in de komende tijd actief worden op het de volgende werkgebied:

Er is binnen de Begeleidingsdienst een werkgroep referentiekaders voor taal er rekenen gestart. Deze groep is samengesteld en oriënteert zich op het moment op de inhoud van deze kaders en de mogelijke aanpassingen van de leerlijnen.
We zullen de scholen (directies, leraren, intern begeleiders etc) informeren over inhoud van de kaders en de consequenties voor het vrijeschoolonderwijs in onder- en bovenbouw en aangeven wat er op schoolniveau gedaan moet worden. Dit zullen we doen in een werkconferentie, die mogelijkerwijs bij voldoende belangstelling een vervolg zal krijgen.
Tevens zullen we bij onze bezoeken aan scholen het werken met referentiekaders aandacht geven.
Het aanpassen van de taal- en rekenwebsite zodat in deze lijnen de referentiekaders worden opgenomen en ze in augustus 2012 voor alle scholen die ermee werken beschikbaar zijn.
Het aanpassen van Volglijn, het digitale leerlingvolgsysteem van de Begeleidingsdienst voor vrijescholen. Hierdoor wordt het mogelijk periodedoelen op s en f niveau te volgen

Om deze omvorming mogelijk te maken zal de begeleidingsdienst voor vrijescholen op … april/mei/juni een werkconferentie houden. Kunt u de datum alvast in uw agenda vrijmaken. We willen u ook aanraden om de inhoud van deze brief met uw team te bespreken, zodat het onderwerp gaat leven in de school.

Met vriendelijk groet

Hans Passenier Paul van Meurs

Directeur/bestuurder Coördinator referentiekaderwerkgroep